Cumhuriyet'in kuruluşundan bugüne değişen kadın modası!

Toplumların yaşam biçimlerini, kültürlerini, toplumsal etik değerlerini etkileyen giyim aynı zamanda toplumun iç dinamiklerini de oluşturur. Biz de bu yüzden 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla Cumhuriyet'in kuruluşundan bugüne değişen kadın modasına değindik. İşte Cumhuriyet'ten günümüze kadar süre gelen 10 yıllık bir moda periyodu...

Günümüzdeki giyim tarzlarında dönem dönem geçmişin izlerini görmek mümkün. Bu durum da moda, 'değişim' terimi temsil etmesiyle birlikte aynı zamanda bir tekrardan ibadet oldu. İnsanların bir arada yaşamaya başlamasıyla; toplumların gelenek ve göreneklerinden, savaşlardan, duygu ve düşüncelerinden, çeşitli sanat ve spor faaliyetlerinden etkilenerek kendine geliştirdi. Özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu güne kadar giyim kültüründe çokça değişiklikler meydana geldi. Toplumsal gelişme ile paralel ilerleyen moda, Cumhuriyet'in ilan edildiği 1923 yılından itibaren yeni bir yapılanma sürecine girdi.

CUMHURİYET'TEN SONRA KADIN MODASI!

1923-1930 Yılları Arası moda

•  1923-1930 Yılları Arası;

1. Dünya Savaşı'ndaki yenilginin ardından başlayan Kurtuluş Savaşı, kadınların ilk kez kitlesel olarak işçi ve memur statülerinde çalışmalarına olanak sağlamıştır. 1925'te çıkan kanun ile kıyafet inkılabı gerçekleşerek batılı ülkelerin giyim biçimi benimsendi. Böylelikle dünya modasından geometrik desenli-kesimli elbiseler, kısa japone kollar, bluzan korsajlar ve boyunları saran rengârenk, dizi-dizi inci boncuklar, kocaman kloş şapkalar trend oldu. Ayrıca hızlı giyinme devri de başlamış oldu.

1931-1940 Yılları Arası moda

•  1931-1940 Yılları Arası;

1934'te kadınlara tanınan seçme seçilme hakkında sonra yasalar önünde kadını arka planda tutan anlayış son buldu. Bu dönemde ilk kadın muhtar, ilk kadın mühendis, Atatürk’ün manevi kızı ilk kadın pilot olarak iş ve toplum hayatında yerini aldı. Bu ilkler dünya çapında takdir toplarken magazin basınıyla ülkenin giyim modası yurt çapına yayıldı.

Ancak 1930'lu yıllarda çıkan ekonomik kriz, modayı şaşalı günlerinden alıkoydu. Buna rağmen tasarımcılar dönemin şartlarına göre üretimlerini yaptı.

Giyim tarzları bu dönemde gündüz-gece olarak yaygın bir şekilde kategorize edilmeye başlandı. Gündüz için siyah, kol kapakları ve yakaları beyaz elbiseler çok tutuldu. Elbiselerin üstüne partiler için şifon atkılar hazırlanmış, bu kıyafetlere kürk kenarlı kepler ve dirseğe kadar uzun jarse eldivenler takıldı.

Kriz nedeniyle lüks ve şıklığın yerini sadelik aldı. Kadınlar kısa olan eteklerini bant ve kürk geçirerek uzatmışlar ve dönemin modasına uyum sağladı. Yaka ve kollarda da aynı işlem yapıldı. Kollar omuzdan dirseğe kadar düz, kol ağzına dirseklerden bileklere kadar genişleyerek devam etmiştir. 30'ların kadını ayrıca yeni bir şekle girmiş oldu.

1941-1950 Yılları Arası

İLİŞKİLİ HABERGiyim tarzlarına göre moda akımları!

•  1941-1950 Yılları Arası;

1939 yılında başlayan 2. Dünya Savaşı Türkiye'yi de dolaylı olarak etkilemişti. Bu dönemde tüm sınıf farkları ortadan kalkınca moda üretimleri 1950'li geniş çapta başarı kazandı. Modanın savaş ile yan yana yürümesiyle dolayısıyla, askeri üniforma rengine uyum sağlayan manto, etek, bluz, elbise gibi giysilerden sonra şapka, ayakkabı, eldiven, çorap hatta mendil gibi küçük aksesuarlar da savaştan etkilenmiş oldu.

1951-1960 Yılları Arası

•  1951-1960 Yılları Arası;

1960'lı yıllarda meydana gelen askeri darbe ülkenin politikasıyla beraber modasını da etkiledi.  Safari giyimlerle bütünleşen parkalar ve postallar resmiyet dışı bir askeri giyim alışkanlığı oluşturdu. Kadınların giydikleri etekler genişlemiş, kloş etekler, pilili veya pilise etekler alt kısımları godeli verev etekler kullanılmıştır. Gezmek için verevden yapılmış ve eteklerde ağır ipek veya yün kreplerden suni kumaşlardan kullanılmıştır. Yüksek devrik yakalı süveter biçiminde, yalancı döpiyes şeklinde, genellikle pilili modeller sade, zarif, bedene fazla oturmayan rahat kıyafetler günlük olarak kullanıldı.

1971-1980 Yılları Arası moda

•  1971-1980 Yılları Arası;

Rastgele renkli giyimler bu dönemde baş gösterdi. Bu giyim tarzına "GLAM ROCK" adı verilmiş ve bir çok rock grubu tarafından da benimsenmişti.

1981-1990 Yılları Arası moda

• 1981-1990 Yılları Arası;

1980'deki askeri darbe ile demokrasi bir kez daha kesintiye uğradı. Bu dönemde modacılar 60'lı yıllardan esinlenerek modada tekerrür etme dönemine girmişler. Dar beden, ince bel bol etek, şort ve bermudalar ve drapeli mayolar kullanıldı. Lambada eteklerin çıkışı da bu dönemde oldu. İnce ve kalın çizgileri olan geometrik desenlerden ve boyuna ince çizgilerden oluşan kumaşlar ilgi çekti. Gündüz giysilerinde ekoseli kumaşlar tercih edildi. Ayrıca kadife, jarse kumaşlar trend oldu. Giysilerde simli pırıl pırıl kumaşlar parlak taşlar kullanıldı.

1990-2000 Yılları Arası moda

• 1990-2000 Yılları Arası;

Bu dönemde, Türkiye'de ilk kez moda fuarı olan İstanbul Moda Fuarı'nın açılmasına şahit olundu. Dünya Hazır Giyim Kongresi, İstanbul’da yapıldı.

90'lı ve 2000'li yılları arasında pop müziğinin yaygınlaşmasıyla pop kıyafetlerde gündeme geldi. Pop kıyafetler oldukça basit t-şort ve kot pantolonlardan oluştu. Deri montlar; aynı zamanda şifonlar, danteller ve emprimelerde kullanıldı. Bunların yanı sıra Afrika desenleri ve Çin'in işlemeli parlak kumaşları da kullanılmaya başlandı. 2000'li yıllarda ortaya çıkan milenyum tartışmaları giysilere de ışıltı kattı. Kıyafetler parlaklaşmış, kesin hatlı uzay giysilerine benzeyen giysiler moda oldu.

• 2001 ve Sonrası;

2000'li yıllarda kadınlar daha gösterişli ve her şeyin üstünde taş, pul ya da metal zımba olan kıyafetler tercih etti. Gömleklerin, montların, pantolonların ve eteklerin üzerinde milenyuma özgü metal aksesuarlar kullanıldı. Aksesuar olarak da özellikle metal ince ya da kalın kemerler kullanıldı.